Het dambordsysteem

[Piet Jager]

Een dambord kent een aantal velden, waarvan de helft wit en de helft zwart is. Op de zwarte velden gaat men elkaar bestrijden met als afloop een winnaar en een verliezer of remise. Op de witte velden wordt echter geen strijd geleverd (geen bestrijding uitgevoerd).

Om de tolerantie-bepalende factoren met betrekking tot varroa-resistente volken boven water te krijgen zullen we moeten durven onderzoeken wat er gebeurt als je in de helft van je volken de varroamijt niet meer bestrijdt en in de helft van je volken wel bestrijdt. Dit wordt het dambordsysteem genoemd en als we daarbij alles heel goed in de gaten blijven houden: ‘meten is weten’, krijg je grip op het probleem. Laat experimenteel het aantal mijten in een aantal onbehandelde volken eens oplopen. Misschien zijn er volken bij die er bijna onderdoorgaan, maar later toch weer overeind krabbelen en weer tot volwaardige volken uitgroeien. Om iets te onderzoeken moet je durven investeren.

Onderstaand geef ik nog even kort de huidige tolerantie-bepalende factoren weer, die wereldwijd zijn herkend. Varroa-tolerantie is ondermeer afhankelijk van:

1. Hygiënisch gedrag en poetsgedrag(grooming). Zij spelen echter een zeer marginale rol.
2. Factoren die samenhangen met de populatiedynamiek (o.a. zwermlust, nestvernieuwing, broedpauzes, kleine nesten), zoals bij de tropische bijen Apis Cerana en de Apis Mellifera scutellata (Tanzania). Populatiedynamiek is meer bepalend.
3. Reductie van de vruchtbaarheid van het varroawijfje in het broed. Van sommige soorten bijen gaat misschien een remmende invloed uit (?))
4. De parasiterende varroasoort (type/variant/mutant?).
5. De ziekteresistentie van het volk (immuunsysteem bij bijenvolken)
6. Het ontbreken van het virus APV en DWV

Wellicht zijn er nog andere factoren van invloed, die tot nu toe niet zijn onderkend.

!Piet

[Ed Pieterse]

Hallo Piet,
Op wat voor manier je ook begint, het zal altijd zeer doen, want er zullen vele volken afsterven. Op den duur zal er wel een resistent volk opstaan, maar hoelang denk je dat zoiets zal gaan duren?

Wat ook nog een rol zal spelen, is dat er nog meer factoren een rol zullen gaan spelen, zoals een verzwakking van de volken in het voorjaar door nozema. Als er dan twee factoren meespelen, gaat zo'n volk er zeker aan, ook als er al een zekere varroaresistentie heeft plaatsgevonden. Daarom is meten een voorwaarde voor zo'n proef, wat je al schreef.
Men heeft al eens proberen te achterhalen hoeveel volken er aan nozema onderdoor gingen, maar toen kwam de varroa en raakte dat in de vergeethoek.

Ik heb een onderzoekje gedaan naar nozema dit jaar bij de Primorsky's en het bleek dat van de Primorsky's 86% geen nozema had en bij de carnica's maar 38%. Dit op een totaal van 114 onderzochte bijen.

Ed



Bijgewerkt door - Ed Pieterse op 02/05/2002 11:00:12