Spinnendoders

[Huib Koel]

Afgelopen zaterdag was er een studiedag over Spinnendoders (Pompilidae). Hans Nieuwenhuijsen behoort tot één van de 10 specialisten over deze specifieke wespen, dus het was geen wonder dat er voor dit specifieke onderwerp ruim 30 belangstellenden naar het Zoölogisch Museum afd. Entomologie in Amsterdam kwamen. Naast insectenliefhebbers waren er ook spinnendeskundigen op de uitnodiging van de werkgroep Hymenoptera van de NEV (Ned. Entomologische Vereniging) ingegaan.

Hans presenteerde daar ook zijn tabel van de Nederlandse spinnendoders en liet ons met behulp van microscoop en beeldprojectie een aantal belangrijke determineerkenmerken zien.
Tevens werd er ingegaan op het gebruik van natuurdoeltypen als aanvulling op de registratie van vindplaatsen.

Voor mij een leerzame ochtend. Ik zal in de rondwandelingen door de Amsterdamse Waterleidingduinen wat meer gaan opletten op deze insecten die zo laagvliegend over het zand op zoek zijn naar hun prooi. Daarnaast was deze studiedag goed voor verdere kennismaking met deze tak van bijenliefhebbers.
groet,
Huib

[wilde]

De Glasvleugelspinnendoder (Auplopus carbonaria) heb ik diverse malen onder het dak van een bijenkast gehad. Ze maken urntjes, waarin de verdoofde spinnen worden gebracht voor het broed.

In de door Hennie OES gepropageerde woonruimte voor wilde bijen en andere insecten heb ik ook steeds in de kleinere gaatjes de Trypoxylon figulus. Ik ken er geen Nederlandse naam van. Ook dit beestje brengt kleine verdoofde spinnen naar de nestholte. Bij mij zijn dat kaardebolstengels.

  

Klik op de foto voor een vergroting .

Groetend, Albert de Wilde

[Oude Essink]

Hallo Albert,
Ik herken die urntjes die jij daar laat zien, maar heb nooit de herkomst begrepen. De kaardebolstengels heb ik altijd weggedaan; te ruw naar mijn inschatting; ik zal ze nu toch in een insectenhotel opnemen. Zowel Huib als jij bedankt voor deze aardige informatie.
hennieoes

[Huib Koel]

Dag Albert,

Mooie foto van die spinnendoders. Het blijken toch vrij zenuwachtige diertjes te zijn die met het trillen van de vleugels spinnen lijken op te jagen.

Gelijk eventjes in de nieuwe Determinatietabel van Hans Nieuwenhuijsen gekeken.
Zoals gezegd horen de Spinnendoders thuis in de superfamilie van de Vespoidea. Het merendeel komt echter in de tropen voor. Men schat het aantal wereldwijd tussen de 4000 a 5000 soorten. In Nederland komen er 65 soorten voor waaronder het geslacht: Auplopus, met als Nederlandse naam de Metselspinnendoders.
Dit geslacht kent in Nederland maar 1 specie: de Auplopus cabonarius (Scopoli, 1763). De Nederlandse naam die in de tabel staat: Koolzwarte metselspinnendoder.
Het mannetje is ongeveer 6- 8 mm groot, het vrouwtje iets groter: 7- 10 mm. Vliegtijd van mei tot en met september. Voorkomen in Nedeland: algemeen. Komt overal voor, met name in de buurt van bebouwing.

De andere door jou genoemde kon ik niet in de tabel ontdekken.
Groet
Huib

[Erik Speksnijder]

De Trypoxylon figulus wordt wel "Grote Pottenbakker" genoemd. Je zult hem niet onder de "Spinnendoders" tegenkomen, omdat het beestje tot de familie van de "Graafwespen" behoort. Wel betreft het een echte spinnendoder, die lemen kamertjes maakt in de gangen van nestblokken (3-4 mm.) en hierin per kamertje soms wel enige tientallen spinnen aanbrengt.
De afgelopen 2 jaar vlogen ze in de heemtuin waar ik werk, zeer massaal.

De genoemde Glasvleugelspinnendoder trof ik in de afgelopen jaren o.a. tussen de deur van m'n bijenstalletje, tussen de dekselrand van een bijenkast en tussen de uitgesleten voegen van een oude muur aan.


Erik