Hoornaars

[Tom Braams]

Gisteren vloog er een enorme hoornaar (zeker 35 mm!, wat een vleugelspan!, schitterend!) door ons huis. Peter Elshout schreef in Bijen over hun kleuren, en noemde naast zwart en geel ook rood. Die zie ik bij de hoornaars in onze omgeving (Holterberg, Nationaal Park Sallandse Heuvelrug, Overijssel) geheel niet.
Hoornaars komen wij elk jaar wel tegen. Nesten heb ik helaas nog niet gezien...
De angst in de buurt voor deze "hoorntjes" zoals ze bij ons wel worden genoemd, is vrij groot...

Tom

[wilde]

Tom, ik ben zo arrogant om te twijfelen aan je aanduiding '˜hoornaar'.
Deze heeft echt duidelijk bruinrode kleuren aan de voorkant, zie onderstande plaatjes. Wat jij gezien hebt is dus een andere wesp van groot formaat. Een hoornaarkoningin is echter niet langer dan circa 4 cm. Werksters zijn aanzienlijk kleiner, maar hebben dezelfde kleuren.

Albert de Wilde



Op onderstaand plaatje zijn ook mooi de 3 puntogen te zien.

[maartenkleijne]

Als kind op de Veluwe hadden wij altijd hoornaars in de tuin, mooi zwart met geel. In de boeken las ik dan dat onze hoornaaars fout van kleur waren, maar daar trokken ze zich niks van aan hoor. Pas veel later heb ik voor hete eerst hoornaars gezien die wel volgens het boekje gekleurd waren.

[arwin]

hallo

Zijn de hoornaars ook gevaarlijk ik heb
wel eens gehoord dat 3 van deze steken
dodelijk kunnen zijn zelf heb ik ze nog nooit gezien

Groeten Arwin

[wilde]

Arwin, hoornaars (Vespa crabro) zijn minder agressief dan de gewone wesp (vespula vulgaris) die het meest voorkomt. De hoornaars hebben een afwijkende nestvorm: van onderen geheel open, zodat je de onderste broedraat kunt zien. De steken van hoornaars zijn nauwelijks anders dan steken van gewone wespen en honingbijen. Het insect is wat groter, dus misschien iets meer gif, maar niet noemenswaardig. Het is dus onzin dat van enkele steken van de hoornaar een paard dood gaat. Als het dood gaat van enkele hoornaarsteken, zou het ook enkele steken van die andere insecten niet overleven.

Maarten, Ik heb enkele jaren geleden reusachtige geel-zwarte wespen verwijderd uit een tuin op Walcheren. Ze waren ongeveer even groot als de hoornaar. Ook de werksters waren van een opvallend groot formaat. Toch waren het geen hoornaars, want ik heb ook het nest gezien, en meegnomen naar huis om nader te bekijken. Het nest was normaal met een kleine vliegopening aan de onderkant.

Van de hoornaar zijn afwijkende kleuren bekend. De roodbruine tekening op de thorax kan inderdaad ontbreken, waarbij op andere delen (bijv. op de kop en de poten) het rood wél aanwezig zou moeten zijn. In Duitsland komen 2 varianten voor van de rode thoraxtekening, als ondersoorten. Het insect heeft echter ook andere kenmerken, waarop gedetermineerd kan worden.

Mijn grote wespen waren wellicht de 'middelste wesp' (Dolichovespula media). Deze soort heeft ook kleurafwijkingen. Ze kan bijvoorbeeld een rode kleur op de thorax hebben. Die van mij hadden dat overigens niet. De middelste wesp hangt zijn nest meestal vrij in struiken en bomen, waarbij de papierlagen aan de buitenkant gladder zijn dan die van de gewone wesp, die ook wel eens vrijhangend bouwt, maar meestal in de grond, in spouwen, holle bomen, op zolders, etc.

Waarom meende jij dat de grote geel-zwarte wespen hoornaars waren?
Alleen de grootte is niet bepalend!
Zie ook een heel mooie site ter bescherming van de hoornaar:
http://www.muenster.org/hornissenschutz/inhalt.htm

Groetend, Albert

Bijgewerkt door - wilde op 06/06/2003 19:07:56

[Hennie Peters]

Albert,

Wat voor insect is dit dan ? De amerikanen noemen het een "Hornet".
Ik dacht dat dit een hoornaar was totdat ik jouw plaatjes zag.


groet,
Hennie

[wilde]

Hennie, gezien de kop en de waarschijnlijk niet samengestelde vleugels is het een zweefvliegsoort. Wespen hebben smal opgevouwen vleugels. Dat zie je hier duidelijk niet.
Hornet is inderdaad de Engelse vertaling van hoornaar, maar zweefvliegen hebben daar helemaal niets mee van doen, dus de naam die ze er daar aan geven lijkt op het eerste gezicht wat vreeemd.

Het dier is een mooi voorbeeld van imitatie van het wespenuiterlijk. Veel zweefvliegen hebben een wespachtig getekend achterlijf. Dat helpt ze bij de afweer t.o.v. predatoren, maar steken kunnen ze niet, want het is slechts show (mimicry): ze hebben geen angel.

Het lijkt me een mooi dier, dat ik graag in mijn tuin zou hebben. Het lijkt op de Chrysotoxum cautum, die in Nederland voorkomt. De antennen moeten dan langer zijn dan de kop, maar dat is op de foto net niet te zien. Waar is de foto gemaakt? Kijk eens op onderstaande site met meer Chrysotoxum-soorten:
http://home.hccnet.nl/mp.van.veen/KEYS/ ... x_key.html

Albert

Bijgewerkt door - wilde op 06/06/2003 23:03:37

[Hennie Peters]

Albert,

Als je op het plaatje klikt dan kom je op de site waar ik hem vandaan heb. Mogelijk is het niet eens een hornet, het is me al vaker opgevallen dat plaatjes op websites soms niet overeenkomen met de teksten. Het beestje lijkt inderdaad verdacht veel op een zweefvlieg. Dat was me nog niet eerder opgevallen.

[frits dalm]

Ik denk dat deze wespen toch Middelste wespen zijn.
Zowel de Hoornaar als de Middelste wesp komen in
Limburg voor. De hoornaar is duidelijk te onderscheiden
door een rode gloed op het achterlijf.
mevrgr Frits

Frits

[wilde]

Ik denk dat deze wespen toch Middelste wespen zijn.

Frits, op welk bericht reageer je, want dat is niet duidelijk. Mijn plaatjes zijn van een hoornaarkoningin, die meer dan gemiddeld groot was: ongeveer 4 cm lang. Zij is door mij op Walcheren gefotografeerd. Middelste wespen halen die afmeting nooit, zover ik weet.

Hennie, zo zie je hoe onzinnig de informatie op sommige sites is. Dit is kennelijk een site om kinderen voor te lichten. Het plaatje van het nest is denk ik ook niet juist, maar een plaatje van een nest van een andere wespensoort, doch dat is niet goed te zien. Vrijhangende nesten in struiken zijn bij hoornaars niet gebruikelijk. De tekening van de hoornaar eronder is ook dubieus. Kijk maar eens naar de antennen. Wespen hebben lange antennen en niet van die kleine propjes, zoals bij zweefvliegen. Ook de vorm van de kop deugt niet. Het achterlijf op de tekening lijkt wel te kunnen kloppen. Het lijkt een vreemde compilatie van onderdelen tot een soort fantasie-insect.

Daarnaast valt op dat ook hier weer voor de agressiviteit van de hoornaar wordt gewaarschuwd. Het tegendeel is waar. Alleen in de buurt van het nest moet je een paar meter respect tonen, want daar is inderdaad verdedigingsdrift. Elders zullen ze eerder vluchten dan aanvallen.

Onderstaand nog een plaatje van een koningin van de gewone wesp, waarop je kunt zien dat de antennen van dit soort dieren bijna even lang zijn dan de voorpoten. Er zit ook een duidelijke 'knik' in. Bij de darren van de wespen zijn de antennen langer dan de voorpoten. Opvallend zijn ook de smal opgevouwen vleugels in rust-positie. Dat is een groot verschil met een zweefvlieg, die dat niet kan.


Groetend, albert

Bijgewerkt door - wilde op 07/06/2003 11:03:12