Open of gesloten bodem

[Ton Nahuijsen]

Ik hoor verschillende berichten betreffende een open of gesloten bodem in de winter. Voorheen had ik mijn bijen in een beschutte stal. Nu staan ze in het open veld met de vliegopening op het ZZW. De wind kan vol in het vlieggat blazen. Dit heb ik inmiddels afgeschermd d.m.v. een zigzag sluisje. Ook houd ik de bodem gesloten.
Doe ik hier nu goed aan? Wie heeft het antwoord?

Groeten - Ton Nahuijsen

[Bart de Coo]

PPO zegt, open die bodem, het hele jaar rond, tenzij je mijten wilt tellen. (Ik ben de redenatie daarachter even vergeten.)

Ik moet er gelijk bij zeggen dat ik van al mijn volken de schuiflades dicht heb zitten om precies dezelfde reden als jij: de wind die er vrij onderdoor blaast - vooral de laatste dagen! Zo hypocriet ben ik dan ook wel weer. Ik heb nu maar één volk met een open bodem en dat is een korfvolk in een pijpenstrokorf. Dat spul verspocht snel, dus een open bodem, dacht ik.

Bart

[m.kolsters.]

Dag Ton mijn ervaring ik heb mijn bijen op 3 plaatsen staan,in een hal 20 kasten in de morgen zon(noord-oost)volgens de begippen is dat de goede kant deze bijen komen er meteen uit als de zon er op komt maar ik vind dit fout,met koud weer en de zon komen ze toch buiten en sterven van de kou.
Plaats 2 35 kasten in het bos met wind scherm(onkruitdoek) geen zon nat en wind deze bijen zijn in het voorjaar het sterkste(alle bijen kasten gaan naar de betuwen)zijn dan altijd goed.
Groep 3 heb ik tuis in de thuin geen wind geen regenen wel zon ook deze bijen komen nog eerder buiten maar omdat ze beschut staan en over de schutting moeten keren deze eerder terug toch niet goed.
Al deze kasten zijn zonder bodem(varoa schuif).
Is de kast gesloten gaan de bijen in de onderste bak en schimeld de boven bak.Blijft hij open ziten de bijen in de boven bak en is er geen of weinig schimel in de onder bak

Tinus Kolsters
't Bakhuis

[Ed Pieterse]

Er is nog al verschil van mening over de bodem open of dicht.
Vanaf half september heb ik altijd de bodemschuif er uit en ik doe hem er 1 februari weer in als het lekker warm in het broednest moet zijn. De hele zomer zit de schuif er in dus, ook omdat ik dan vaak gevallen mijten tel.
Eigenlijk is de meest natuurlijke situatie, dat de bijen alleen het vlieggat als ventilatie hebben (ook bij gevlochten korven). Ze komen wel naar buiten als ze het warm krijgen. In een holle boom zit ook niet zo veel ventilatie, maar wij willen het aanpassen aan de meest ideale situatie voor de bijen.
Als er in de winter vocht is wat weg zou moeten is de ventilatie bij mij tenminste vol open. In de zomer is dat niet nodig.
Er is beduidend minder vocht in de styroporkasten dan in de houten simplexkasten. Dat geldt ook voor de zomer.
De stilstaande luchtlaag in de dubbelwandige simplex kast werkt alleen goed als die geen lekkage heeft door slechte pasranden of rotte hoeken.
De warmtehuishouding in een styropor kast is veel beter. De kast is nagenoeg in de hele bovenbak gelijk van temperatuur. Ik heb dat eens met een pt100 voeler gemeten(alleen de ohmse weerstand gemeten).
Ed

[Dirk Blanken]

Ik heb al jaren bij de meeste volken een open gaas bodem in het voorjaar. zomers en 's winters en ik heb nooit kunnen ontdekken dat het schadelijk zou zijn ook in het voorjaar niet.
Gaasroosters werden niet dichtgekit, soms een klein beetje aan de randen.
Bij sommige oude simplexkasten waarin alleen 2 ronde ventilatiegaten van 10 cm doorsnee zaten was er na tig jaren nog geen 30 procent of minder dichtgekit.
Ik kon dus altijd probleemloos reizen.
Alleen bij reizen over grote afstanden moet dan ev. een gaasrooster bovenop gebruikt worden bij hogere temperaturen(houten kasten)
Ik denk dat dat bij kunststofkasten met een open bodem niet nodig zal zijn de zon zal weinig effect hebben op de kastinhoud.
Het open laten van de gaasbodem in het voorjaar heeft eerder een positief effect dan negatief, het volk zal zich beter aanpassen aan het weer en in de onderbak vroeg in het voorjaar beperkt gaan broeden afhankelijk van de grootte van het volk.
Ik denk dat al die overdreven beschermende maatregelen het volk eerder schaden kunnen, zeker als ze een groot broednest aanzetten en er een lange periode van slecht weer volgt.
Een zwakke generatie zet zich door in de volgende generaties doordat de vorige het broed niet goed kunnen verzorgen.
Zeker bij buckfast volken komt het voor dat er vroeg en veel gebroed wordt, een open bodem beperkt dat enigzins en dat lijkt me prima in ons klimaat.
Dirk

dertiende

[luc]

Citaat Ed :
"Er is beduidend minder vocht in de styroporkasten dan in de houten simplexkasten.."
Klopt niet helemaal. Volgens de recente studie is de luchtvochtigheid in 'styroporkasten' van de oude types, onder het deksel hoger dan bij houten kasten. Dat is logisch omdat een houten kast vele 1000-den malen beter damp doorlaat dan styropor. Er kan wel meer condens optreden bij houten kasten door de lagere wandtemperaturen.

Citaat :
"De warmtehuishouding in een styropor kast is veel beter. De kast is nagenoeg in de hele bovenbak gelijk van temperatuur."
De temperatuur in de bovenkast varieert inderdaad minder dan bij houten kasten, maar de luchtvochtigheid is beduidend hoger.

[Bart de Coo]

Het gesprek neemt een interessante wending.

Door hetgeen Luc schrijft begin ik mij af te vragen of je in de discussie over een al dan niet gesloten bodem ook het materiaal van de behuizing moet betrekken. Ik schreef dat ik onder mijn pijpenstrokorf een open gaasbodem heb zitten, zonder schuifla. Ik heb dat gedaan, schreef ik, omdat ik bang ben voor spocht.

Kleine toelichting. In die korf stopte ik in juni een nazwerm. Binnen afzienbare tijd begon de achterwand van de korf te schimmelen: grote witte, wattige plukken schimmel. Ik redeneerde toen als volgt. Het is kennelijk een schimmel die goed gedijt bij veel vocht en weinig licht. Toen heb ik onder de korf een stuk vitrage vastgezet met spijkertjes en ik heb het geheel op latjes gezet. Zo kwam er licht en lucht bij. En kijk eens aan. De schimmel verdween en toen de augustusdracht op gang kwam werd de hele korf uitgebouwd, inclusief de voorheen beschimmelde achterwand. In augustus ben ik vervolgens van multiplex en een stuk gaas van het Bijenhuis een gaasbodem gaan maken. Zonder schuifla.

Dus het antwoord op de vraag of je de bodem moet openen of sluiten hangt misschien sterk af van de vraag wat de temperatuur van de wanden is (condens!) en in hoeverre het materiaal ademt.

Voorstel voor een vuistregel

Styropor is warm en het ademt niet: bodem open dus. Pijpenstro is koud en het ademt waarschijnlijk even min: bodem open dus. Roggestro is warm en het ademt: bodem dicht of op een plank zetten. Hout is koud en het ademt behoorlijk: bodem dicht.

Reageer eens.

Groet,

Bart de Coo

[Jozef Maier]

citaat:

.....Roggestro is warm en het ademt: bodem dicht of op een plank zetten. Hout is koud en het ademt behoorlijk: bodem dicht. en ....Dat is logisch omdat een houten kast vele 1000-den malen beter damp doorlaat dan styropor. Er kan wel meer condens optreden bij houten kasten door de lagere wandtemperaturen.....

Bovenstaande wordt steeds gezegd. We lezen dit in werken en horen dit zo vaak dat we het gewoon gaan herhalen, zonder er een kritische noot bij te plaatsen. Maar is dit ook waar en juist?

Eerst echter even iets anders. Vroeger toen men op het land werkte, hing men, of zette men, water in stenen kruiken die NIET geglaceerd waren in de zon. Het water doordrong de hele stenen kruik. Door de zonnewarmte en de omliggende lage vochtigheids graad van de lucht verdampte het buitenste laag water. Om te kunnen verdampen ontrok het water energie uit de kruik. Het gevolg was dat de kruik en daarmee ook het water in de kruik in temperatuur zakte. Op deze wijze voorzagen de mensen zich in de zomer van fris water tijdens het werk.

Enkele waarnemingen, bevindingen en opmerkingen.

Een korf die enkele tijd meegaat. Kan je, zonder dat er water uitloopt, een volle emmer water in kappen. De bijen hebben alles "behangen" met was en propolis en zo de korf "waterdicht" gemaakt.

Een houten kast is ook in een mum van tijd "behangen" met was en propolis. Niet doordringbaar voor vocht dus. Ga je deze kast "uitbranden", om ze te ontsmetten, dan smelt de was en de propolis en dringt in het hout. In het eerste geval heb je een fijn ondoordringbaar laagje. In het tweede geval een laag ondoordringbaar hout, geïmpregneerd van was en propolis. Een laag die de bijen dan nog eens gaan behangen met een laagje propolis en was, en bijgevolg ondoordringbaar voor vocht.

Vocht gaat langs de randen van een houten kast aflopen. Het gaat zich verzamelen langs de randen van de bodem. Je kan dit waarnemen, het loopt er soms gewoon langs de vliegplan uit. Juist op de plaats waar doorgaans het hout zijn kopse kant heeft. Kops hout dat niet het laagje was heeft en dat juist wel erg vocht opzuigt.

Ga je zo'n kast dan nog eens schilderen, dan kan het vocht helemaal niet weg en zullen, wat je ook bij veel kasten ziet, na verloop van tijd, rotte plekken zich gaan vormen. Omdat het vocht dat toch in het hout dringt niet weg kan. Deze kasten zijn door het vochtige hout zeer slechte beschuttingen. Nat hout isoleert bijna niet.

Ik heb kasten geërfd van mijn Oom. Deze zijn nog in betrekkelijk goede staat en dateren van voor de oorlog. Ze zijn gemaakt uit wat we noemen dennen planchetdelen met tand en groef van een duim dik. Maar we moeten dan ook weten dat vroeger de kasten werden gewit met kalk en niet geschilderd. Verf was veel te duur. Kalk ademt en gaat rottingsprocessen tegen omdat het ontsmet. De helle witte kleur zorgde in de zomer dat de kasten geen warmte opnamen van de zon.

Voor de rest is er nooit één druppel verf aan deze kasten geweest. Deze kasten hadden altijd één kant die bleef ademen en rotte niet. De bodems heb ik vernieuwt, niet omdat ze slecht waren geworden, maar omdat er geen schuif in was.

Ook korven zijn aan de binnenkant net zoals houten kasten ondoordringbaar voor vocht. (denk aan de emmer water) Maar aan de buitenkant blijven ze ademen. Zo ook goed behandelde houten kasten.

Korven werden vroeger nogal eens met koemest bestreken. Nu gedroogd koemest heeft een werking als vloeipapier. Het zuigt het vocht op en werkt het naar de buitenste regionen waar het kan verdampen. Zo ook bij houten kasten.

Als een houten kast vochtdelen bevat en dit gaat verdampen, gaat het de temperatuur in de kast negatief beïnvloeden. Net zoals bij de kruik. Het hout koelt nog verder af waardoor er nog meer vocht zich in de kast gaat ontwikkelen, het dauwpunt zakt verder weg. Daarenboven is vochtig hout een goede geleider voor warmte en dus een zeer slechte isolator. Op deze wijze kom je in een vicieuze cirkel terecht. Meer vocht, meer verdamping en dus meer vocht enz. Tot op een punt dat dit zich stabiliseert. Kan het vocht niet verdampen door, bv een te hoge luchtvochtigheid bij vochtig weer, is de kast niet of bijna niet geïsoleerd. Ook hier een verhoogde vochtafzetting doordat de kastwant een lagere temperatuur heeft.

Mijn stelling is dus: Korven en houten kasten die enige tijd in gebruik zijn, zijn langs de binnenkant niet doordringbaar voor vocht en ademen langs binnen niet. Langs de buitenkant ademen ze wel. vocht dat in het hout binnen dringt langs de randen en sponningen, gaat langs buiten verdampen en heeft een negatieve invloed op de kast temperatuur, waardoor er juist nog meer vocht gevormd wordt. Kan het vocht niet verdampen, doordat bv de luchtvochtigheid te groot is, blijft het in het hout zitten en is dit een slechte isolator, waardoor ook vocht wordt afgezet.

[jjmvaningen]

Mijn stelling is dus: Korven en houten kasten die enige tijd in gebruik zijn, zijn langs de binnenkant niet doordringbaar voor vocht en ademen langs binnen niet. Langs de buitenkant ademen ze wel. vocht dat in het hout binnen dringt langs de randen en sponningen, gaat langs buiten verdampen en heeft een negatieve invloed op de kast temperatuur, waardoor er juist nog meer vocht gevormd wordt. Kan het vocht niet verdampen, doordat bv de luchtvochtigheid te groot is, blijft het in het hout zitten en is dit een slechte isolator, waardoor ook vocht wordt afgezet.

Klinkt heel logisch

[marc]

Op vraag van Luc en natuurlijk ook omdat 'de open-bodem problematiek' één van de aanleidingen was om over een nieuw ontwerp te gaan nadenken, reageer ik hier even.

Het verhaal van Jozef en zijn kruik (het lijkt wel een bijbelverhaal [:)]), het inwikkelen van voedsel of drank in natte doeken enz. Deze truukjes werden/worden vooral toegepast in warmere landen, een kruik van donkere kleur wil in ons klimaat ook nog wel eens lukken, maar het effect is miniem. Het betreft een gekende fysische gegeven dat we als mens o.a. toepassen in frigo's, warmtepompen...
Onze bijen kennen dit al langer dan er mensen rondlopen, ze brengen op hete zomermaanden water in hun nest waar het opwarmt, verdampt en voor afkoeling zorgt.
De redenering die Jozef volgt als antwoord op de vraag van Ton is echter verkeerd.
Ten eerste hebben bijen niets tegen vochtdoorlatende materialen als deze maar geen luchtbeweging teweegbrengen (tocht), daar hebben ze een hekel aan. Een korf zal daardoor snel dichtgekit worden, ook hout zal op bepaalde plaatsen (hoeken, aansluitingen...) snel worden gedicht. Dat een houten kast volledig in de propolis wordt gezet is niet juist en bovendien laat ook hout dat in de propolis zit, of in het algemeen harsrijk hout, damp door. Je kan niet stellen dat ze dampdicht is, zeker niet in vergelijking met Styropor.
Ton vroeg ook naar het open of dicht laten van de bodem in de winter ! Het verhaal van de kruik is een zomerverhaal met hogere buitentemperaturen waarbij water verdampt en voor afkoeling zorgt. In wintertijd zien we het vocht ergens in de houten wand condenseren (omgekeerde reactie), wat in principe zelfs warmte met zich meebrengt, maar ook dat is verwaarloosbaar.

Het werken met een open bodem is enkel verantwoord voor kasten waar het niet anders kan, om de vochtige lucht kwijt te spelen. Dus wie met de huidige Styropor kasten werkt, moet de bodem open laten in de winter. Dat geldt evenzeer voor houten kasten die met sterk filmvormende lagen werden behandeld of voorzien zijn van zinken of alu daken die rand-om gaan. Met onze huidige kasten kan het gewoon niet anders. Mensen die werken met kranten boven de dekplank en een bovenverluchting hebben, laten hun bodem best volledig dicht en verkleinen zelfs het vlieggat nog in wintertijd om zoveel mogelijk tocht te beperken.
Als je twijfelt kijk je hoe de bijen het zouden doen : in een houten boomstronk, met dichte bodem en een verkleind vlieggat.
Dat propolissterke volken de open roosters proberen dicht te kitten zegt op zich ook al voldoende.