MEI

[bee-tree]

Hallo Bart, het is nu 11 uur in de ochtend.
Ik kom net weer van buiten. Wat een verschil met gister toen het beestachtig koud waaide.
In m'n weerstation is het nu 12 graden Celsius, zwak WNW windje, nog steeds lichte bewolking,
volop zon. De bijen zijn op stap. "De byen (d)waelen in 't rond" zegt Hubert Poot
vanuit de Hemel waarin hij geloofde.
"Maar wee o wee, waar WAELT de wint heden en morgen heen ?"

Hier In het arcadisch Westerwolde zegt de oude generatie boeren : "De wind gaat,
na een paar dagen uit zuid-west gewaaid te hebben, telkens weer voor langere tijd
in de noordhoek zitten. En dan volgt het gezegde :
"Noordenwind geeft niks en neemt niks". Dus : Boreas is niet goedgeefs en ook niet nadelig.

Ons klimaat is een WALEND klimaat. Ik heb m'n oude Koenen toch maar voor de zekerheid
nog eens er op nageslagen.
Het WERKWOORD WALEN betekent: ongestadig zijn, dus wisselvallig zijn. Poot gebruikte waelen.
Figuurlijk betekent walen : wankelen, weifelen.
Voorbeelden: Het getij begint te walen (= te verlopen). Het kompas waalt (= het is onvast).
De WIND WAALT ..Ik WAAL of het zin heeft morgen bijenvolken te plaatsen bij
het Koolzaad dat nu al begonnen is te bloeien. De wind zal draaien naar Noord-Oost.

Gister namiddag heb ik met familie een rondgang gemaakt in de Dollardpolders.
De zes velden waren al tamelijk geel. Er stond nog geen enkel volk of kast bij. Bolle zeilwind.

Bart, waarschijnlijk zit 'het foutje' in het gedicht dat op de door jou getipte internetsite staat.
Dus ik maak de ZETTERS van de drukkerij van uitgever Thieme toch maar een compliment
voor hun degelijk zetwerk . Zjef

[Bart de Coo]

Foto van een editie (te bereiken via de link die ik gaf):

Nog steeds is het heel goed mogelijk dat deze editeurs een foutje hebben gemaakt, omdat er in het oorspronkelijke handschrift inderdaad 'waelen' kan hebben gestaan.

Bart

[bee-tree]

Foto van een editie (te bereiken via de link die ik gaf):

image.jpeg

Nog steeds is het heel goed mogelijk dat deze editeurs een foutje hebben gemaakt, omdat er in het oorspronkelijke handschrift inderdaad 'waelen' kan hebben gestaan.

Bart

Bart, het kan zijn dat Huibrecht Poot niet volmaakt het 'schoonschrijven' beheerste,
Misschien wél als scholier. Maar ook als jonge boerenzoon werd er vast en zeker een beroep
op hem gedaan om hand- en spandiensten te verrichten. Daardoor kreeg hij eelt op
z'n handen en op latere leeftijd werden die handen knoestig.
En daarnaast ook nog het probleem van letters die op elkaar lijken.
Wat dacht je van de m en n, de u en v, de c en o, en vooral de i en l.
Je moet goede ogen hebben om het puntje op de i te kunnen zetten.
Waarschijnlijk heeft daardoor de ene boekdrukker waeit gelezen en de andere waelt.

Het kan ook zijn dat Poot 2 versies heeft gegeven.
Voorlopig vind ik "waelt"" aannemelijker omdat het gedicht "Mei" gemaakt is toen Poot
kennis had gemaakt met de Griekse en Romeinse mythologie.
Ik denk dat de eerste twee regels van het derde couplet vertaald kunnen worden als volgt.

Zefier draait zich met krachtige regenvlagen.............'t Westen waelt, met bolle vlaegen,
telkens weer naar ons toe om vrucht te dragen...........Weligh t'onswaert,pas op pas.

Zefier is de Romeinse Westenwindgod. De Westenwind gold bij de Romeinen
als een gunstige wind voor de landbouw en veeteelt.
Poot maakte van natuurverschijnselen personen, vandaar Zefier voor 't Westen.
Hij was nog een beetje beschroomd vanwege zijn reformatorische gezindheid
om heidense namen te geven aan winden. Wel gebruikte hij katholieke namen voor de vloeden.

De broers van Zephyros, de Griekse naam voor Zefier, waren Boreas (de Noordenwind),
Notos (de Zuidenwind) en Euros( de Oostenwind).

Het gaat bij het woord vlaegen om regenvlagen bij zacht weer. Dat is groeizaam weer.

pas op pas moet m.i. niet pas voor pas of stap voor stap zijn, maar TELKENS weer.
Er komen in mei weken voor, dat de wind zich snel weer naar het Westen draait en vanaf
de opgewarmde Noord-Zee vruchtbarende regen brengt (althans in de tijd van Poot)'
Nu in april gaat de wind telkens weer naar het Noorden.
Dat is niet zo gunstig, zeker niet voor de bijen. Zjef

[bee-tree]

M'n vertaling bevat 'n rijmmankementje. Hier volgt de verbeterde versie.

Zephyros kolkt met forse regenvlagen
telkens weer naar ons voor rijk gewas,
slank rank riet en zeer zacht gras. Zj.



kolken = walen= draaien (denk aan draaikolk).
In 1561 betekende walen ook : aan de zwier zijn.
In 1642 : omslaan ( denk aan het tij)
In 2016 tevens : keren, kenteren, switchen

bron: etymologiewebsite.nl en etymologiebank.nl
Ik zocht ook de betekenis van waal in Wielewaal. Maar alle schrijvers gaven te kennen
het niet te weten. Wel de betekenis van wiel. Dat zou van "wede of wedde" komen
en bos of hout betekenen. De Wielewaal heeft veel streeknamen. Door z'n afmeting
als die van de Merel en door het prachtige goudkleurige verenkleed, afgezet met zwart,
wordt hij in gangbare woordenboeken "Goudmerel" genoemd.
Ik vermoed dat "waal" te maken heeft met de enorme wisseling, overschakeling, omschakeling
van de ene op de andere vocaal in zijn lange zangstrofes.

[bee-tree]

"Mei van Poot"; Vijfde couplet.

'k Zie het dartelende Arkaedje ................Ik zie het golvende Arcadië, het Oude,
Met zyn bruine heuvels hier. ..................met zijn bruine heuvels óók alhier.
't Beemtheil zaligt mensch en dier. ..........'t Heilzaam beemdje streelt mens en dier.
Akker, weide, duin, bosschaedje, ............Akker, wei, duin, bosjes rond Abstwoude,
Zeen, rivieren, grysheit, jeugt; ...............zeeën,rivieren, grijsaards, jeugd;
Alles zwymt byna van vreugt. .................alles raakt buiten zichzelf van vreugd.

Arcadië ligt in Griekenland op de Peloponnesus.
Het is een schilderachtig landschap met veel boogvormen ofwel arcaden.
Bruine of rossige kleur van de grond wijst op hoog ijzergehalte.
Beemd is waterrijk weiland.
In de Literatuur (proza en poëzie) betekent beemd: BLOEMRIJK grasland
(waar bijtjes en vlinders lustig kunnen dartelen tussen de lammetjes en kalfjes).
Met zeeën worden ook meren bedoeld.
In en rond Abstwoude heeft Huibrecht lang gewoond op de boerderij. Zjef

[bee-tree]

"Mei van Poot"; Zesde couplet. Regel 31-36

D'uchtent dauwt Godts zegeningen .......De morgen dauwt Gods zegeningen
Op de bloesems, boôn der vrucht. ........op de bloemen,voorboden van vrucht.
Loof en wemelende lucht ...................Blad en krielende lucht
Hoort men liefdedeuntjes zingen. .........hoort men liefdesliedjes zingen.

't Minnen had noit beter aert. ..............In het minnekozen zit de vaart.
Zie, ei zie, hoe alles paert. .................Zie toch eens, zie hoe alles paart.

Krielen betekent : door elkaar heen bewegen. Zjef

[Hans van der Post.]

Citaat: In en rond Abstwoude heeft Huibrecht lang gewoond op de boerderij. Zjef :hive

:
Dank Bee tree, nu weet ik waar mijn voorouder vandaan komt: de eigen naam van mijn grootmoeder is "van Abtswoude".
Haar vader was bloemen kweker in Oegstgeest
https://nl.wikipedia.org/wiki/Abtswoude
https://www.google.nl/maps/place/Abtswo ... 817a01ca1e

[bee-tree]

"Mei van Poot"; Zesde couplet. Regel 31-36

D'uchtent dauwt Godts zegeningen .......De morgen dauwt Gods zegeningen
Op de bloesems, boôn der vrucht. ........op de bloemen,voorboden van vrucht.
Loof en wemelende lucht ...................Blad en krielende lucht
Hoort men liefdedeuntjes zingen. .........hoort men liefdesliedjes zingen.
t Minnen had noit beter aert. ..............In het minnekozen zit de vaart.
Zie, ei zie, hoe alles paert. .................Zie toch eens, zie hoe alles paart.
Zjef

Ik wil de betekenis zo goed mogelijk weergeven. Over regel 35 én 36 heb ik vandaag nagedacht.
Die moet ik anders vertalen. Zeg het wanneer je een betere weet. Hier komt hij:

Cupido was nog nooit zo goed geaard.
Zie, hé zie, hoe alles wordt gepaard.

Volgens mij bedoelt Poot met " 't Minnen " het zinnebeeld van "beminnen en liefhebben".
In de beeldende kunst van de Grieken was dat het godenkind Cupido; bij de Romeinen Amor.
Venus was de moeder.
Ze worden in het voormalige stadhuis van Amsterdam uitgebeeld als knaapjes met pijl en boog
in de hand. Waarschijnlijk durfde Poot Cupido nog niet voor "'t Minnen" te gebruiken om
zijn Calvinistische omgeving niet voor het hoofd te stoten. Die waren afkerig van het
veelgodendom van de Romeinen, de vervolgers van de Christenen.
Poot moest bovendien ook aan z'n knip denken.

"goed geaard" betekent : "met goede inborst""
"Zie hoe alles wordt gepaard (met de hulp van Cupido) " betekent : zie hoe alles wordt gekoppeld,
niet alleen mensen maar ook planten en dieren. Zjef
P.S. Hans, mooi dat je ons wat laat zien van jouw oma van Abstwoude d'r geboortegrond Abstwoude.
Staat de boerderij van Hubert Poot er nog ? Staat er een monument ?
Herken je nog de beemd en akkers en weilanden en bosjes ? Kun je enkele foto's plaatsen.

[Hans van der Post.]

Citaat bee-tree:

P.S. Hans, mooi dat je ons wat laat zien van jouw oma van Abstwoude d'r geboortegrond Abstwoude.
Staat de boerderij van Hubert Poot er nog ? Staat er een monument ?
Herken je nog de beemd en akkers en weilanden en bosjes ? Kun je enkele foto's plaatsen.

Zoals je hebt gezien ligt het onder Delft ongeveer 50 km rijden. Maar via Googlemaps kun je zien waar de het gehucht heeft gelegen.
Even opgezocht een satelliet foto. In het midden staat een boerderij met de naam:
"De dichter" kijkzelf klik aan de Abspoelweg.

[bee-tree]

"De MEI van Huibrecht Poot" zevende couplet; 37 - 42.

Zie, hoe 't ront gaet met de jaren. .............Zie, hoe de kringloop is binnen de jaren.
Daer de snoeck lest schoot door 't nat, ........Waar de snoek laatst nog schoot door 't nat,
Graest nu 't levend botervat, ....................graast nu de koe, 't levend botervat,
Dicht by malsche zomeraïren. ...................dicht bij malse zomer-aren.
En daer 't al in hemelwol .........................En waar alles schuil ging onder hemelwol
Wechkromp, staet de weelde vol. ..............staat het nu met weelderige gewassen vol.

Regel 37. Kringloop; bedoeld is : de afwisseling van de seizoenen.
Regel 38. In de winter stonden de weilanden meestal onder water zoals nu in gebieden
waar de ecologische hoofdstructuur gevormd is en nieuwe natuur. In sommige oevers
van beken zijn ondiepe inhammen gemaakt om vissen eitjes te laten leggen,
dus kuit te laten schieten tussen moerasplanten.
Regel 39. Het botervat was een grote aardenwerken Keulse pot waarin de boter koel werd bewaard
of ingemaakt voor de tijd dat de koeien geen melk gaven, dus wanneer ze drachtig waren.
Mijn moeder heb ik dat echte boter maken en inmaken nog zien doen tussen 1945 en 1960.
Regel 40. Zomer-aren van tarwe, rogge, gerst, haver.
Regel 41. Hemelwol is sneeuw. Zjef