Details

Geschreven door Oude Essink

Gepubliceerd: 10 september 2011

Het banmasker is een vast onderdeel van de oude korfimkerij.

Een Lünenburger korf met banmasker. De korf maakt deel uit van de prachtige collectie in het Duitse Imkerijmuseum in Weimar.

Bankorven zijn er in grote variatie terug te vinden in wat men noemt“de oude imkerij”van heel de westerse wereld. In de korf is een banmasker aangebracht, dat het bijenvolk moet beschermen tegen bijendieven, honingjagers, onweer en andere bedreigingen.
In de wereld van de magie huizen in het bijenvolk de zielen van de voorvaderen van de imker; kwade geesten proberen toegang te krijgen tot de korf om deze kwaad te doen; een afschrikwekkend masker moet deze geesten weren uit de korf en zo het bijenvolk en de zielen van de voorouders beschermen. Om dit te bewerkstelligen krijg het gezicht van de afbeelding een “boze blik” en heeft een starre , dreigende uitdrukking. Vaak is een banmasker daarom voorzien van felle afschrikwekkende kleuren.

Details

Geschreven door Oude Essink

Gepubliceerd: 27 juli 2011

Het bijenhuis als bijenstand voor achterbehandelingskasten.

Op rondreis door de Elzas kwam ik dit “Bienenhaus” tegen, een prachtig voorbeeld van een bijenhuis, zoals je ze meer tegenkomt in het Duitstalig imkerland, waar imkers hun bijen onderbrengen in z.g. achterbehandelingskasten. Deze kasten, sinds midden 19^e eeuw in gebruik, hebben een inrichting, waarmee je de losse raampjes achterwaarts uit de kast laat komen om de bijen te behandelen of honing af te nemen. Omdat je deze kasten niet van bovenaf opent, kun je ze stapelen en onderbrengen in een bijenhuis.
In het bijenhuis vindt de volledige verzorging van de bijen plaats, binnen, beschermd tegen regen, sneeuw en wind. Het huis is van hout, dat warmer is dan steen en daarom een betere bescherming biedt en een goede voorjaarsontwikkeling bevordert. Tegen de voorwand staan de kasten in rijen naast en boven elkaar bij voorkeur naar het ZO gericht. De vliegopeningen zijn doorgaans van kleurige plaatjes voorzien om vervliegen te voorkomen; Het dak en de zijwanden steken uit en ook boven de vliegplanken zijn beschuttende planken aangebracht, om uitvliegende bijen tegen regen en wind te beschermen.
De kasten staan doorgaans in 2 rijen boven elkaar; op onze afbeelding zijn er 3 rijen en is er ruimte voor 75 kasten.
Achter de kasten is er een ruime werk- en opslagruimte. Een grote vaste tafel voor het fabriceren van materialen; een kast om raampjes te bergen; een ruimte om honing te slingeren en een ruimte voor opslag van suiker. Onder de kasten houdt een weeginrichting dagelijks de “inkomsten en uitgaven” van de volken bij.
De onderste rij kasten wordt door de imker zittend behandeld; de 2^e en 3^e rij doet hij staand, waarbij hij een stabiele roltafel tot zijn beschikking heeft. Ramen zijn boven- of achter in de ruimte; zij zijn van een speciale “bijenuitlaat” voorzien, waardoor bijen kunnen ontsnappen, maar niet naar binnen komen.
Sinds de 60er jaren van de vorige eeuw raken deze woningen in onbruik, vooral vanwege de hoge prijzen van het hout.
Toen ik bij de stal rondscharrelde kwam een Elzasser landbouwer op mij af, die vertelde, dat het huis van zijn hoogbejaarde oom was; hij kon het niet meer; zijn zoons hadden er geen zin in en zo vloog er nog één volk rond.
Gelukkig neemt ook in de Elzas de belangstelling voor het imkeren weer toe.

Details

Geschreven door Oude Essink

Gepubliceerd: 02 september 2011

Elektrapis ofwel de Barnsteenbij als oeroude getuige van onze honingbij.

Wij kunnen ons er nauwelijks een idee van vormen hoe oud bijen zijn. Een gezond leven van onze verre voorvaderen is nauwelijks denkbaar zonder een bijenproduct als honing; in hun voortbestaan waren zij sterk van de honingbij afhankelijk. De afbeeldingen waarop honingjagers, hangend aan lange touwladders, uit de holtes in de rotswanden, de nesten van bijen beroven, dateren uit het einde van de ijstijd; dus even na 10.000 v.c.. De oudste getuigenissen van het bestaan van bijen echter komen al van ver vóór het bestaan van onze honingjagers.

In dit brok barnsteen is de oermoeder van onze honingbij gevangen. Zij is 40 miljoen jaar ouden kreeg de naam: "ELEkTRAPIS"; Grieks voor "Barnsteenbij". (uit F. Ruttner, Naturgeschichte der Honigbienen).

Ruim 40 miljoen jaren geleden heerste er langs de kust van de
Oostzee in Noord Duitsland een tropisch klimaat; het gebied was begroeid met sparren en dennen; Blikseminslagen beschadigden de stammen van deze bomen en er vloeide ruim hars naar beneden en sleurde talloze insecten uit die tijd met zich mee.
In de loop van vele, vele eeuwen versteende de hars tot Barnsteen.
Oude volken, waaronder de Grieken en Romeinen waren verzot op die barnsteenbrokken, waar insecten in opgesloten waren. Zij importeerden ze uit het hoge Noorden, slepen de stenen en gebruikten ze als dure sieraden. Onze Barnsteenbijen zijn ruim aanwezig en in vele musea te vinden.

Het bijtje op onze afbeelding heeft vooral trekken van de tropische Angelloze bij, maar ook van onze Honingbij en van onze Hommel. Wij hebben met een verre voorouder te doen, waaruit zich in de loop der evolutie de Angellozen, de Honingbijen en Hommels ontwikkeld hebben. De Hommels zijn de laatste in deze ontwikkeling, toen het klimaat in onze streken al aanzienlijk kouder geworden was. Dit kan verklaren, waarom de hommel dikker en meer behaard is en als solitair de winter in gaat. De geschiedenis van onze honingbij gaat echter nog veel verder terug.
150 miljoen jaren geleden bestonden er op onze planeet al planten die Nectar en Pollen produceerden. Fossielen van overal op aarde getuigen daarvan. Voor haar bestuiving zullen deze planten toen al afhankelijk geweest zijn van de verre voorouders van Elektrapis, die zich in de loop van miljoenen jaren ontwikkelden tot sociale insecten. Want een sociaal insect was Elektrapis: op haar achterpoten ( boven en onder in de afbeelding) zien wij de pollenkorfjes, die wij van onze hommels en honingbijen kennen. Deze wijzen op de aanwezigheid van een nest met larven, die met pollen worden grootgebracht.
Zo zijn wij als imkers, meer dan welke beroepsgroep ook, intens verbonden met onze aarde en haar lange geschiedenis.

Details

Geschreven door Oude Essink

Gepubliceerd: 03 juni 2011

Honingroof op Kreta gruwelijk afgestraft.

(van deze prachtige vaas had ik een oude zwart/wit afbeelding; de conservator van het British museumwas zo aardig mij een recente foto toe te sturen! hennie oes)

Deoude Griekse amfoor op de afbeelding stamt uit 540 v.c. en is niet zonder schade door de eeuwen heen gekomen maar de schildering is nog scherp: vier manlijke figuren, met baard, naakt, worden aangevallen en gestoken door ziedende bijen.
De figuur links wordt gestoken op zijn rug, knie en voet; vol pijn tilt hij zijn linker been op; met een tak weert hij zijn aanvallers af.
De man ernaast zit ineengedoken; bijen steken hem op zijn hoofd, arm, knie, voet en penis; hij slaat zijn linkerhand voor zijn gezicht.
Daarnaast probeert een man met een tak de bijen te verjagen, die hem steken in borst, arm en rug.
Rechts duikt de figuur ineen; in zijn hand nog de stenen schijf, waarop de korf stond, die hij wilde beroven; hij kreeg steken op zijn hoofd, borst, linkerknie en penis.Overal vliegen nog de razende bijen rond.
Het verhaal dat wordt afgebeeld is een van de vele mythen, waarin bijen een belangrijke rol spelen. De pas geboren Zeus dreigt door zijn wrede vader Kronos verzwolgen te worden; zijn moeder verbergt haar zuigeling in een grotop het eiland Kreta. Daar wordt hij door goddelijke honingbijen grootgebracht en gevoed met honing. Niemand mocht de grot betreden. Vier mannen echter, met naam bekend, gingen erop uit om honing te stelen uit de grot. In veilige kleding betraden zij de grot en tilden de korven op, die rijkelijk gevuld waren. Op dat moment opent de kleine Zeus zijn ogen en wat toen gebeurde was verschrikkelijk:De kleding viel af van hun lijf en woedende bijen vielen hen aan en staken op de meest gevoelige plaatsen. Voordat de mannen echter met deze afstraffing aan een pijnlijklevenseinde zouden komen, veranderde Zeus hen in vogels en konden zij ontsnappen. In de heilige grot immers mochten geen doden vallen.
Het zou toch bijzonder zijn als ook heden ten dage vandalen die zich aan onze bijen vergrijpen op gelijksoortige wijze hun loon kregen.